Een groot gezondheidsprobleem
In onze moderne samenleving vol technologie zien we een groeiend probleem onder jongeren, namelijk: fysieke inactiviteit. Uit recente onderzoeken van onder andere het NJI (Nederlands Jeugd Instituut) blijkt dat kinderen van 4 tot 12 jaar veel te weinig bewegen. Dit komt neer op zo’n 4 op de 10 kinderen. In de leeftijd van 12 tot 16 jaar is het zelfs bijna 7 op de 10! Eigenlijk bewegen wij Nederlanders in zo’n beetje elke leeftijdscategorie te weinig. Waarom is dit voor jongeren een probleem? Vooral in deze groep is het percentage jongeren dat voldoende beweegt aanzienlijk afgenomen. Ook is het aantal minuten dat zij bewegen sinds de Covid-19 pandemie afgenomen. Neuroloog Erik Scherder sprak destijds van een pandemie binnen een pandemie. Het WHO heeft fysieke inactiviteit zelfs uitgeroepen tot een van de grootste gezondheidsproblemen ter wereld. Dat bijna 70% van de jeugd de opgestelde beweegrichtlijn niet haalt, heeft gevolgen voor hun fysieke gezondheid. In deze blog zullen we dieper induiken op de volgende onderwerpen: Wat is activiteit en wat is inactiviteit? Wat zijn de oorzaken en waarom kunnen we hier niet aan voldoen? Wat zijn de gevolgen? Wat kunnen we eraan doen?
Fysieke inactiviteit verwijst naar een passieve leefstijl waarin een persoon niet of niet voldoende doet aan fysieke activiteiten zoals staan, lopen, fietsen, (buiten)spelen, dansen, springen en sporten. Door de opkomst van technologie is de schermtijd aanzienlijk toegenomen onder jongeren en benutten zij deze tijd vooral zittend, hangend en liggend. Denk hierbij aan langdurig tijd besteden aan social media, gamen en tv kijken. Ook op school wordt er te lang gezeten zonder voldoende lichamelijke onderbrekingen.
Je kent ze wel, de ‘vroeger was alles beter’ critici. Ze hebben niet altijd gelijk maar vroeger speelden kinderen inderdaad veel meer buiten.
Jong geleerd is oud gedaan. Kinderen die op jonge leeftijd actief zijn hebben een goede kans dat ze dit op latere leeftijd ook zullen blijven doen. Vooral plezier beleven aan sport en bewegen is in deze fase erg belangrijk. Kinderen moeten een positieve associatie krijgen met bewegen. Helaas is dit andersom ook het geval, kinderen die inactief zijn zullen op latere leeftijd waarschijnlijk inactief blijven, met alle gevolgen van dien. Jongeren die onvoldoende bewegen lopen namelijk een verhoogd risico op overgewicht en obesitas, wat vaak een voorstadium is voor andere chronische ziekten als diabetes type II en hart- en vaatziekten.
Technologie: Volwassenen sporten vaak om gezond te blijven. Kinderen sporten en spelen vaak omdat ze het leuk vinden. Buitenspelen heeft de afgelopen jaren door de technologische vooruitgang hevige concurrentie gekregen van tv kijken en gamen zoals we al eerder besproken hebben. Kinderen kunnen via streaming diensten hun favoriete animatie serie bekijken waarbij de verschillende afleveringen automatisch in elkaar over gaan. En ook de gaming wereld heeft online spellen waarbij kinderen zo lang mogelijk aan het beeld worden gekluisterd. Dit betekent namelijk extra inkomsten voor deze grote bedrijven. Ook missen kinderen vaak een goed voorbeeld. Vader en moeder zitten zelf ook veel achter het scherm en geven zelf niet het goede voorbeeld.
Sociale invloeden: invloeden vanuit het gezin hebben veel effect op kinderen. Worden kinderen vanuit huis uit gemotiveerd om te bewegen? Blijven ouders en kind op een zondag bijvoorbeeld alleen maar voor de televisie hangen of ondernemen ouders een leuke wandeling of gaan ze samen sporten met het kind? Ook sociale invloeden uit de vriendenkring kunnen gevolgen hebben voor een kind. Sociale media en de behoefte om continu met elkaar in verbinding te staan, zorgt ervoor dat jongeren sociale druk voelen om online te zijn en alsmaar te reageren op berichten. Ook op de hoogte zijn van de laatste trends hoort daarbij zoals bijvoorbeeld op TikTok en Instagram. Anders hoor je er niet bij.
Omgeving: In de wat grotere steden in Nederland is het soms nog een probleem dat er te weinig buitenspeelruimte is voor jongeren. Daarbij komt het feit dat er tegenwoordig meer auto’s aanwezig zijn en kinderen bijna niet meer op de fiets naar school gaan. Ook zijn er nog andere factoren die mee kunnen spelen zoals bijvoorbeeld ouders die onvoldoende financiële ruimte hebben om hun kinderen op een sportclub in te kunnen inschrijven en/of druk vanuit school om huiswerk zittend achter een bureau te maken.
Volgens het NJI moeten kinderen van 12 tot 16 jaar aan de volgende beweegrichtlijn voldoen om gezond te blijven:
We nemen de richtlijn even door:
Deze richtlijn is opgesteld als minimale norm voor gezond bewegen. Voldoet een kind precies aan de richtlijn heeft hij slechts een magere voldoende, je kan het zien als een 5,5. ‘Meer bewegen is nog beter’ betekent dat je van een 5,5 een 8 kan maken door meer te bewegen en minder stil te zitten.
Uit de cijfers van het NJI die we eerder hebben besproken is ook te zien dat kinderen steeds minder vaak met de fiets of lopend naar school gaan. Dit is een perfecte manier om juist wel aan deze matig intensieve inspanning te voldoen.
Spier- en botversterkende activiteiten zijn eigenlijk alle activiteiten die als intensief bestempeld kunnen worden. Dus naast springen, dansen of krachtoefeningen kunnen we ook voetballen, hockeyen, tennissen, judo, rennen en allerlei andere intensieve vormen van sport toevoegen.
Voorkom stilzitten is een belangrijke toevoeging aan de richtlijn die er niet altijd in heeft gezeten. Bij stilzitten komt het lichaam na ongeveer 30 minuten in een passieve stand. Uren achtereen stilzitten valt niet te compenseren met sporten of door te voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. Het kan zijn dat een kind veel sport, maar daarnaast ook veel langdurig zit zonder onderbrekingen. In feite voldoet hij of zij dan niet aan de norm, terwijl ouders denken dat het kind op een gezonde manier beweegt.
Om inactiviteit bij jongeren aan te pakken en juist wel te voldoen aan de beweegrichtlijn, zijn er een aantal strategieën die kunnen worden toegepast:
Gezond bewegen als leefstijl:
Naast al het bovengenoemde is het belangrijk dat gezond bewegen een tweede natuur wordt, waarbij het voor een kind net zo vanzelfsprekend is als het poetsen van de tanden. Want, bedenk nogmaals, jong geleerd is oud gedaan. Creëer een omgeving waarin fysieke activiteit wordt aangemoedigd en gewaardeerd.
Wil je meer weten over hoe je een actieve leefstijl kunt bevorderen en je gezondheid kunt verbeteren en zo het goede voorbeeld kunt geven aan je kind? Bezoek dan ons Fysio-fitness gedeelte op onze website via de link.
Nederlands Jeugdinstituut. (2023). Beweging. https://www.nji.nl/cijfers/beweging
Gezondheidsraad. (2017). Beweegrichtlijnen 2017. https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2017/08/22/beweegrichtlijnen-2017
Biswas, A., Oh, P. I., Faulkner, G. E., Bajaj, R. R., Silver, M. A., Mitchell, M. S., et al. (2015). Sedentary time and its association with risk for disease incidence, mortality, and hospitalization in adults: A systematic review and meta-analysis. Annals of Internal Medicine
Ekelund, U., Tarp, J., Steene-Johannessen, J., Hansen, B. H., Jefferis, B., Fagerland, M. W., et al. (2019). Dose-response associations between accelerometry measured physical activity and sedentary time and all-cause mortality: Systematic review and harmonised meta-analysis. BMJ
